De Grieks-Orthodoxe kerk

De kerk in Griekenland

De Kerk van Griekenland wordt ook wel de Grieks-Orthodoxe kerk genoemd. Het geloof speelt nog steeds een grote rol in het leven van de Grieken. De Orthodoxe Kerk is met de Rooms–Katholieke Kerk en de Kerken van de Hervorming één van de drie takken van het historisch Christendom. De Kerk van Griekenland wordt geleid door de aartsbisschop van Athene. Grieks-orthodoxe geestelijken hebben op 7 februari 2008 aartsbisschop Ieronymos van Thebes tot de nieuwe leider gekozen. De 70-jarige Ieronymos is de opvolger van wijlen aartsbisschop Christodoulos. Aartsbisschop Ieronymos van Thebes is de huidige aartsbisschop van Athene en geheel Griekenland. De term "Grieks-orthodoxe kerk" wordt gebruikt om alle Kerken van de Byzantijnse ritus aan te duiden. Orthodoxe kerken onderscheiden zich van de zogenaamde Latijnse kerk doordat zij zich baseren op de leer van de zeven eerste oecumenische concilies. Orthodox betekent "volgens de juiste doxa of eredienst". Bijna alle Grieken zijn lid van de Griekse kerk.

Griekse kerk op Lesbos.Griekse kerk op KretaKerkje
Links: Griekse kerk op Lesbos. Foto; Rita de Koster
Midden: Griekse kerk op Kreta. Foto van Chris Maas.
Rechts: "Grieks Kerkje". Foto van: Paul Smits

Een Griekse Kerk of een klooster bezoeken
Als je een Griekse Kerk of een klooster wilt bezoeken, moet je behoorlijk gekleed zijn. Het wordt als onbeleefd beschouwd om een kerk te betreden als je schouders en knieen onbedekt zijn. Deze regel geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. Dus, wil je als toerist respect tonen voor het land dat je bezoekt, houd daar dan rekening mee.

 

Kerkje van FirostefaniFinikitinos bedevaart kerk
Links: Kerkje van Firostefani Foto van Floydian
Midden: Finiki. Foto van Bart
Rechts: Tinos bedevaart kerk

 

De Griekse priester
Je kunt in Griekenland de Griekse priesters - of pappas, zoals zij worden genoemd - overal tegenkomen. Ze zijn te herkennen aan hun lange, zwarte of blauwe kleding en hun hoed. Ze zijn niet verplicht om steeds hun priesterkleren te dragen, maar ze doen het meestal wel, uit praktische overwegingen en omdat ze op die manier gemakkelijker herkenbaar zijn. De Griekse priester kan huwen en kinderen hebben.

 

Griekse priester / PapasAron, de goedlachse papas die tzouras wil leren spelenkorinthe, pater beschildert eigen kerk met freso's
Links: Griekse priester. Foto van Tineke Hofman.
Rechts: Aron, de goedlachse papas die tzouras wil leren spelen. Foto van: Michiel Koperdraat
Rechts: korinthe, pater beschildert eigen kerk met freso's. Foto van: Vanooijen

 

De koepel van de Griekse Kerk
Meestal is een Orthodoxe Kerk voorzien van een koepel. Deze symboliseert een brandende kaars, de gloed van ons gebed en ons verlangen naar God. De Pantocrator of Alheersende Christus wordt in de koepeltoren geschilderd en stelt de nieuwe schepping voor.

Koepel van de Griekse kerkKoepel in kapelletje in Agios Mironas
Links: Het plafond van klooster Mona Kaisarianis in omgeving Athene. Foto: Eric van Nieuwland.
Midden: Schilderingen in een kerk bij Mystras. Foto van Alex Köning.

Rechts: Koepel in kapelletje in Agios Mironas  Foto van Kdm

Pantókrator in Agíos Spyridonkerk Kerk van Pyrgi PyrgiKruisBijEntreeKerk
Links: De Agío Spyridonkerk in Vathi-stad heeft een prachtige afbeelding van de Pantókrator bovenin de koepel. Foto Krista Zijp.
Midden: Kerk van Pyrgi  Foto van Rlingen.
Rechts: Pyrgi Kruis bij entree Kerk. Foto van Doortje Van Lieshout 



De Iconen in de Griekse kerk
Iconen zijn op hout geschilderde afbeeldingen van Christus, de Moeders Gods, heiligen, van taferelen uit het oude en het nieuwe testament. Iconen zijn voor de Orthodoxe gelovige echter meer. Ze behoren niet tot het gebied van de kunst maar van de theologie. Men zegt wel eens dat de Orthodoxe Kerk twee evangelies heeft: één geschreven en één zichtbaar in de iconen. Ze stellen de personen die ze afbeelden aanwezig. Daarom aarzelen Orthodoxe Gelovigen ook niet de icoon te kussen. Dat eerbetoon is niet voor het beschilderd hout, maar voor de persoon die erop afgebeeld staat en door de icoon aanwezig gesteld wordt. De icoon openbaart de voortdurende aanwezigheid van Christus en de heiligen. Door de icoon worden we meegevoerd door tijd en ruimte naar een hemelse realiteit. Iconen worden daarom ook genoemd: vensters op de eeuwigheid.

IcoonIkoon Filerimos klooster
Deze mooie icoon hangt in de kloosterkerk van het Filerimos klooster, Rhodos. Foto: John Hofboer
Ikoon in kerk in Mandraki grotendeels afgedekt door zilver dat door dankbare gelovigen is geofferd. Foto: Piwa
Beschenen door het zonlicht hing deze icoon in de kloosterkerk van Filerimos Foto van: John Hofboer

 

De Iconostase in de Griekse kerk
De Iconostase is een iconenmuur, ze scheidt enerzijds het Schip af van het Heiligdom. Maar anderzijds is zij ook een verbindingsmuur tussen de goddelijke en de menselijke wereld. De Iconostase heeft drie poorten: De Koninklijke Deur en de twee zijdeuren of diakendeuren. De middelste deur wordt de Koninklijke Deur genoemd. Hier mag enkel de diaken, de priester of de bisschop door. Deze Koninklijke Deur is de triomfpoort van de zegepralende Christus. Op vrijwel alle Koninklijke Deuren is de voorstelling van de Verkondiging aan de Moeder Gods afgebeeld. Het begin van de heilsgeschiedenis wordt aldus in beeld gebracht. Het Woord van God is Mens geworden en is tot ons gekomen door de deur van de Maagd Maria. Op de vleugels staan ook de vier Evangelisten afgebeeld. Zij hebben de Blijde Boodschap, het Evangelie van Jezus Christus opgeschreven en aan ons overgeleverd. De twee zijdeuren worden tijdens de liturgische diensten voornamelijk door de diaken gebruikt. Daarop worden de Aartsengelen Gabriël en Michaël afgebeeld. De iconografische invulling van de iconostase gebeurt volgens een welbepaalde wijze. Zo vinden we aan de linkerkant van de Koninklijke Deur altijd de icoon van de Moeder Gods met baby Jezus en aan de andere kant Jezus Christus Pantocrator. Boven de Koninklijke Deur zien we de icoon van het Laatste Avondmaal. Het is voor de Koninklijke Deur dat de gelovigen het Lichaam en Bloed van Christus ontvangen (de Heilige Communie). De centrale plaats van het Laatste Avondmaal leert ons dat het hart van het christelijke leven de Communie is. De communie staat ons toe deel te hebben aan het Goddelijk leven.

 

Griekenland fotoInterieur Mon. Faneromenis Iconostase
Links: Foto van: Johan Van Westen.
Midden: De kerk van Monastir Faneromenis in Lefkada. Foto van Arnoldjanssen.
Rechts: Iconostase, Telendos. Foto van Fam. Kesteloot. 

De 7 Mysteriën (Sacramenten) van de Griekse kerk
Door de mysteriën daalt de genade van de Heilige Geest op de mens.
Elke handeling is een mysterie; hier de 7 belangrijkste:

1. De doop
Wij worden Christenen, leerlingen van Christus. Het is ons persoonlijk Pasen: onze oude zondige mens sterft en onze nieuwe mens verrijst in Christus. Daarom wordt in de Orthodoxe Kerk de dopeling driemaal ondergedompeld in het doopvont.
2. De myronzalving (vormsel)
De voornaamste delen van het lichaam worden gezalfd met heilig myron; wij ontvangen de Heilige Geest; ons persoonlijk Pinksteren. Dit mysterie wordt onmiddellijk na de doop toegediend.
3. De Heilige Communie
Wij ontvangen brood + wijn, werkelijk Lichaam en Bloed van Christus. Door te communiceren verenigen wij ons met Christus en met elkaar.
4. De biecht
Onze zonden worden door God vergeven.
5.De ziekenzalving
Voor heiliging van ziel en lichaam. Men bidt voor vergeving van zonden en voor de genezing der zieken
6.Het huwelijk
De vereniging van man en vrouw. Het huwelijk bestaat uit de verloving en de kroning.
7.De ambtswijding
We onderscheiden drie graden: diaken – priester – bisschop. Een orthodox priester kan bij zijn wijding gehuwd zijn. Een bisschop is steeds ongehuwd.

 

Griekse kerk
Foto van Denise Dene.

Credo (Gebed)
Ik geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde, van al het zichtbare en onzichtbare.
En in één Heer Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen.
Licht uit licht, ware God uit de ware God, geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader, en door wie alles geworden is.
Die om ons mensen en om onze verlossing uit de hemel is nedergedaald, en vlees heeft aangenomen door de Heilige Geest uit de Maagd Maria, en mens geworden is.
Die voor ons onder Pontius Pilatus gekruisigd is, geleden heeft en begraven is.
Die opgestaan is op de derde dag, volgens de schriften.
Die opgevaren is ten hemel, en zetelt aan de rechterhand van de Vader.
Die zal wederkomen in heerlijkheid, om levenden en doden te oordelen,
en aan wiens Rijk geen einde zal zijn.
En in de Heilige Geest, Heer en levendmaker, die uitgaat van de Vader, die aanbeden en verheerlijkt wordt tesamen met de Vader en de Zoon, die door de profeten gesproken heeft.
In één heilige, katholieke en apostolische Kerk, ik belijd een doop tot vergeving van zonden, ik verwacht de opstanding van de doden, en het leven van de komende eeuwigheid.

Bron: www.agiavarvara.com