Griekse troetelnaampjes!

Tekst: Maya Cornelissens Andreadi

“Lieve Maya en Dimitris, ik ben heel blij jullie mede te delen dat ik nu de trotse “yiayia” ben van ons half-Grieks kleinkind.  Alles goed verlopen, 3050 gr.……maar het arme kind heeft nog geen naam!”
Zo begon een email van een  kersverse Nederlandse  oma, die 8 maanden geleden bij de OMILO school een Griekse cursus volgde:  een mooi afscheidsgeschenk voor haar pensioen van haar Nederlandse werkgever.
Vers gepensionneerd en zeer actief, had ze zich op de Griekse studie gestort, met het oog op regelmatige griekenlandreisjes. Zo zou ze haar dochter wat met het huishouden kunnen helpen en haar eerste kleinkind in Griekenland zien opgroeien. Maar een kleinkind “zonder naam”!  (“choris onoma!”) Dat had ze niet verwacht!

Ja, heel leuk en anders allemaal! Men leert Griekenland pas echt kennen als men hier ook  kinderen grootbrengt!
In Griekenland krijgen kinderen meestal pas een naam als ze gedoopt worden, een grote gebeurtenis die meestal pas tussen de 10 en 16 maanden van baby-lief plaats vindt.  Tot de officiële naam tijdens het doopsel  door de priester verkondigd wordt, heeft de familie tijd om eindeloos te discussiëren of men nu zelf een naam kiest of toch maar bij de traditie blijft om de naam van de “pappoes”(opa) of de “yiayia”(oma) te geven, en van welke grootouders-kant dan wel? 
 “Maar hoe moet ik mijn kleinkind nu al die maanden aanspreken?, vraagt de Nederlandse oma zich af! Geen nood, Grieken zijn op alles voorzien!  Een Griekse les in verkleinwoorden en een eindeloze lijst van troetelnaampjes!

Iedereen die in Griekenland geweest is of naar Griekse muziek luistert weet hoe vaak de Grieken “agapi-moe” zeggen!  Het is tevens ook de nummer 1- benaming voor elke baby “met of zonder naam”!

Ook zeer belangrijk is het woord “kardia” (hart) en natuurlijk “moro” (baby). Voeg daar dan het  bezittelijk voornaamwoord “moe” (mijn) aan toe en u zegt: “kardia-moe” of “ moro-moe”, of nog leuker, “moraki-moe” (mijn babietje!) ! Verkleinwoorden in het Grieks eindigen op “aki”, voor de neutrale woorden althans!
 To moro (baby) wordt dus “moraki” ( baby’tje), to agori wordt “agoraki” (jongentje) en “to koritsi” (meisje) wordt “koritsaki”!

Voor meisjes gebruikt men ook vaak de naampjes “psichi” (ziel), omorfi (mooi) en  glikia (zoet),die dan weer worden verkleind met de vrouwelijke uitgangen “oela”.  Liefkozend zegt u dan “psichoela moe”, “omorfoela moe of  “glikoela moe” .  Keuze genoeg!

Voor jongetjes kan men dezelfde woorden gebruiken, maar met andere uitgangen!  “Psichi-mou”, “omorfe-mou”, “glike-mou” en gewoon “agori-mou”. Wilt u het wat “zoeter” maken, dan zegt u gewoon “agoraki moe gliko”! Mijn zoet jongentje!

Natuurlijk is er nog een uitzondering op de regel: “Matakia moe” (mijn oogjes). Babietjes hebben namelijk twee ogen, dus hier gebruiken we het meervoud! To mati (het oog) wordt in het meervoud “ta matia”, en dat wordt dan verkleind tot “ta matakia” (de oogjes!)

 Het spijt ons, maar Grieks leren zonder grammatica is quasi onmogelijk!  Dat had de Nederlandse oma  gelukkig al langer door! Na maanden oefenen werden voor haar de veschillende Griekse baby-naampjes zeer gewoon!  Haar laatste email begon als volgt:

“Kalispera sas, mijn kleinkind  groeit als kool, zegt reeds het woord “yiayia” en het arm kind kreeg op 13 maanden uiteindelijk de naam “Apostolos”.   Gelukkig heeft hij ook veel troetelnamen! J  Χαιρετίσματα και θα δουμε!
(xairetismata kai tha doume)

Dit laatste is echter niet correct en een veel gemaakte fout. Onze student bedoelde namelijk “tha ta poume”! Klik hier voor een duidelijk uitleg tussen beide uitdrukkingen.
 

Woordenlijst
η γιαγια – i yiayia – de oma
ο παππους – o pappoes – de opa
Το ονομα – to onoma – de naam 
χωρις ονομα – xoris onoma – zonder naam
αγαπη μου -  agape moe – mijn lief, schat, “my love”
μου-σου-του/της – moe-soe-toe/tis – mijn, jouw, zijn/haar (bez. vnw)
το  μωρο – to moro – de baby
το αγορι -  to agori – de jongen
το κοριτσι  - to koritsi – het meisje
η ψυχη – i psichi – de ziel
γλυκος/ια – glikos/ia – zoet
ομορφος/η – omorfos/i – mooi
το ματι/τα ματια – to mati/ta matia – het oog/de ogen

Maya Cornelissens-Andreadi
OMILO Griekse Taal en Cultuur in Griekenland
www.omilo.com,   
www.facebook.com/omilohellas

Interview met Maya bij de Griekse Gids: Lees interview Maya Cornelissens-Andreadi

---

Schrijf je in en blijf op de hoogte

Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws over Griekenland en de Griekse Gids schrijf je in voor onze gratis digitale nieuwsbrief. Direct na het aanmelden ontvang je van ons een e-mail met een link om je inschrijving te bevestigen.

Disclaimer: Wij verzamelen zoveel mogelijk informatie om onze lezers te helpen. De Griekse Gids is niet verantwoordelijk voor beslissingen die u neemt op basis van bovenstaande informatie. Houd er rekening mee dat informatie snel (per dag en zelfs per uur) kan veranderen. Zodra er wijzigingen zijn passen wij dit zo snel mogelijk aan op deze website.

---