Inauguratie Paus met Griekse tinten

Door: Jorgos Nikolidakis - De Griekse Gids

Op dinsdag 19 maart 2013 heeft in het Vaticaan de inauguratie van Paus Franciscus plaats gevonden. Er waren veel prominenten aanwezig. Een daarvan was de Grieks-Orthodoxe Patriarch Bartholomeus. Het verrassende aan de plechtigheid was het feit dat het Evangelie in het Grieks werd uitgesproken en niet in het Latijn. Aan de inhuldiging van de Paus hebben veel Grieks-Orthodoxe geestelijken deelgenomen, zo ook bij het gebed bij de graftombe van Petrus. Deze stap van Franciscus wordt geïnterpreteerd als het zoeken van toenadering in de richting van de Orthodoxe Christenen en een daad van broederschap. Het wordt gezien als daad van hoffelijkheid naar de Orthodoxe Christenen toe. Het was ook voor het eerst, sinds het jaar 1051, dat een Oecumenische Patriarch aanwezig was bij een inhuldiging van een Paus.

Agia Sofia: vanaf het jaar  360 tot 1453 was het de Orthodoxe kathedraal van Constantinopel

Opvallend was ook dat Franciscus zichzelf geen Paus noemt, maar Bisschop van Rome en opvolger van Petrus. En dat is wat op de Italiaanse televisie benadrukt werd; het lijkt erop dat hij een Kerkelijk systeem wil waarbij hij “eerste onder zijns gelijken is” (in het Latijn: “Primus inter pares”). Om dit te begrijpen moeten we terug naar de tijd van het jaar 1054 toen het befaamde kerkelijke “Schisma” plaatsvond.

Schisma betekent in het Grieks ‘scheuring’. In dit geval de scheuring binnen de Christelijke kerk tussen de Orthodoxe kerk en de Rooms-Katholieke kerk. In het hele begin, ongeveer acht eeuwen daarvoor, bij het ontstaan van de Christelijke kerk, waren er drie Patriarchen, namelijk de Patriarch van Rome, de Patriarch van Alexandrië (Egypte) en de Patriarch van Antiochië (Syrie). Het was de periode dat het Romeinse Rijk groot en machtig was. Later werden de Patriarch van Constantinopel (het huidige Istanbul) en de Patriarch van Jerusalem eraan toegevoegd. Lange tijd beschouwde men de Patriarch van Rome als de “Primus inter pares” , omdat Rome in die tijd de hoofdstad van het Romeinse Rijk was. Toen echter, Constantijn de Grote de hoofdstad van het Romeinse Rijk naar Constantinopel verhuisde, werd de macht van de Bisschop van Rome minder belangrijk. Na de dood van keizer Theodosius de Grote in het jaar 395, werd het Romeinse Rijk in tweeën gedeeld, namelijk in het West-Romeinse rijk en het Byzantijnse Keizerrijk (het Oost-Romeinse Rijk).

Agia Sofia Constantinopel (Istanbul)

Het West-Romeinse rijk raakte in verval, het Byzantijnse Rijk bloeide op. Een ander feit dat uiteindelijk heeft bijgedragen aan het schisma, was de taalbarrière die geleidelijk ontstond. In het West-Romeinse Rijk was de overheersende taal het Latijn, in het Byzantium was de overheersende taal het Grieks. Zolang het rijk één geheel was, werden de talen door elkaar gebruikt. Na de scheiding werden vooral de eigen talen gebruikt en daardoor werd de communicatie tussen het Westen en het Oosten minder. Daar waar het grootste deel van de inwoners van het voormalige Romeinse Rijk eerst zowel Latijns als Grieks sprak, werd later door steeds minder mensen beide talen beheerst.

Doordat nu beide Rijken met hun eigen taal verder gingen, ontstond er een vervreemding die ook overgeslagen is naar de Christelijke kerk. Beide kerken gingen hun eigen weg en er ontstonden  verschillen die uiteindelijk ook de splitsing van de kerken hebben veroorzaakt. Een van de grootste oorzaken van de splitsing van de kerken, was dat de Westelijke Kerk, de Patriarch van Rome (de Paus) als hoogste van de vijf Patriarchen beschouwde, terwijl de Oostelijke kerk de vijf als gelijkwaardig beschouwde. Het grootste verschil tussen de twee Christelijke geloven is echter de Filioque doctrine geweest, waarbij volgens de Katholieke Kerk de Heilige Geest uitgaat van de Vader en van de Zoon. In de Orthodoxe Kerk gaat de Heilige Geest uit van de Vader, door de Zoon, en dat gebaseerd op de uitspraak van Jezus Christus (Johannes 15:26) “De Helper…de Geest der waarheid die van de Vader uitgaat”.

Tentoonstelling in Agia Sofia

Een andere wezenlijk verschil tussen de twee kerken is dat de Grieks-Orthodoxe kerk toestaat dat priesters trouwen, terwijl het bij de Katholieke kerk niet mag. Ook wordt de universele macht en de onfeilbaarheid van de Paus door de Orthodoxen niet erkend en maken de Orthodoxen gebruik van iconen om Jezus, de Heilige Moeder en heiligen af te beelden. Al met al, de splitsing van twee kerken was het gevolg van theologische, taalkundige, doctrinaire, politieke en geografische grenzen. Zal de inauguratie van Franciscus daar verandering in brengen, zodat de kerken weer tot elkaar komen? Wie weet..

---

Schrijf je in en blijf op de hoogte

Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws over Griekenland en de Griekse Gids schrijf je in voor onze gratis digitale nieuwsbrief. Direct na het aanmelden ontvang je van ons een e-mail met een link om je inschrijving te bevestigen.

Disclaimer: Wij verzamelen zoveel mogelijk informatie om onze lezers te helpen. De Griekse Gids is niet verantwoordelijk voor beslissingen die u neemt op basis van bovenstaande informatie. Houd er rekening mee dat informatie snel (per dag en zelfs per uur) kan veranderen. Zodra er wijzigingen zijn passen wij dit zo snel mogelijk aan op deze website.

---

Lees ook deze populaire artikelen

---