Vechten om de nonna (de peetmoeder)

Tekst: Jacqueline-Alexandra Prinou*

In het Grieks orthodoxe geloof (dat veel overeenkomsten kent met het Rooms-katholieke geloof, logisch, want toen het christendom zijn intrede deed, was er één christelijk geloof) neemt de peetvader of peetmoeder een belangrijke plaats in. Het Romeinse Rijk was het machtigste in die tijd en Griekenland was onderdeel van Rome, Athene een provinciestad van het Romeinse Rijk. Het Byzantium werd gesticht en de hoofdstad van het Byzantijnse Rijk was Konstantinopoli (genoemd naar de Romeinse keizer Konstantijn, polis is in het Grieks stad, dus stad van Konstantijn). Nog altijd is in de gele kerkelijke vlag het symbool van Byzantium te zien: de tweekoppige adelaar onder een kroon, oost en west onder een keizerlijke kroon.

In ca. 800 na Chr. kwamen er problemen tussen Oost- en West Byzantium, tussen Rome en Konstantinopoli. Inzet waren de iconen, de iconoclaste was een feit, Rome verbood de iconen. Een ander twistpunt was de onfeilbaarheid van de Paus van Rome. Het oosten vond dat de patriarch (hoofd van de Grieks orthodoxe kerk) feilbaar was. Hij is de vertegenwoordiger van Christus, niet de plaatsvervanger. En dan nog een strijdpunt: de Heilige Drie-eenheid, de Agia Triada. Dit waren kort en heel simpel gezegd de punten waarop in 1054 men besloot apart van elkaar verder te gaan. Maar het is dus zeer verklaarbaar waarom er zoveel overeenkomsten zijn.

Het Griekse doopkaartje

Zo kent dus ook de Grieks orthodoxe kerk het fenomeen peetvader of peetmoeder. Deze persoon neemt een zeer belangrijke plaats in binnen het leven van een familie, maar vooral in het leven van het petekind. De getuige van  een bruiloft (de koumbaros of koumbara)zal automatisch de peetvader (nonnos) of peetmoeder (nonna) van het eerst geboren kind worden, een ongeschreven wet. Tevens is het een gebruik dat iemand zichzelf ‘aanbiedt’ om koumbaros of koumbara te worden en dat is ook bij de doop van de broertjes of zusjes van het eerst geboren kind zo.

Voorbereiding op de doop

Ik wilde heel graag het tweede kindje van mijn zus en zwager dopen. Georgios, genoemd naar Georgios Prinos. Het eerste kind wordt vernoemd naar de vader van de vader of naar de moeder. Het tweede kind was bij mijn zusje wederom een jongen en de moeder van mijn zwager heette Eleni, niet te verbuigen naar een jongensnaam. Zou ze nu b.v. Ioanna geheten hebben dan zou de naam eventueel Yannis geweest kunnen zijn, maar mijn zus houdt er zo haar eigen principes op na; het werd Georgios, naar haar vader .

Ik bood aan mijn zus en zwager aan om Georgios te dopen, maar ze moesten er van mij erg goed over nadenken, want mijn leven als reisleidster speelt zich af tussen Nederland in de winter en Griekenland in de zomer en destijds wisselde ik altijd per seizoen van eiland. Het gevolg daarvan is dat ik er bijna nooit ben met belangrijke feestdagen zoals Kerst, Nieuwjaar (de dag dat de heilige Vasilis kadootjes brengt aan de kinderen), Carnaval, Pasen, naamdagen, verjaardagen en andere feestelijke gebeurtenissen.

Voor een klein kind is de nonna of nonnos belangrijk, de Griekse kinderen hebben het veel over hun nonna of nonnos. En als dan een kind een peetmoeder heeft die er nooit is….. Dus voor mij een belangrijk item om goed over na te denken. Ik kan kadootjes sturen, geld sturen, maar zal meer niet aanwezig zijn dan wel. En de oudste zoon, Dimitris heeft ook al een nonnos op afstand, hij woont op Lesbos.

De doop

Toen ik het voorstelde was er direct veel blijdschap bij mijn zus en zwager. Inmiddels is mijn kleine petekindje een 11-jarige, die aan het eind van deze maand 12 jaar wordt. Dimitris is 13 jaar en Angelos, de jongste is 10 jaar. Angelos heeft een nonna die dichtbij woont, hij is degene die zijn nonna het meeste ziet en wat is nu het vreemde? Vanaf dat bekend werd dat ik de nonna zou worden van Georgios, noemde Dimitri me ook nonna. En later Angelos ook. En dat is nu juist niet de bedoeling, vond Georgios.

Mijn zus en familie zijn idolaat van onze bestemmingen en zijn een weekje naar Andros gegaan afgelopen zomer. Ik kwam een dag over speciaal voor hen, we zouden naar het klooster gaan van Panteleimonos van Pater Evdokimos. Ik wilde mijn familie graag aan de paters voorstellen. We gingen met 2 auto’s. De drie jongens wilden allemaal bij de nonna! En dat is iets wat Georgios niet accepteerde. Alle drie noemen ze me ‘per ongeluk’ nonna, en als maar iemand van de broers het in hun hoofd haalt mij nonna te noemen dan laat Georgios duidelijk merken dat ik hun tante ben (thia) en alleen zijn nonna!

Onderweg naar het klooster vragen zowel Dimitris als Angelos (de jongste) om de haverklap iets aan mij. ‘nonna?’, ‘nonna, eh thia?’ Ze verbeteren zichzelf, maar als het ‘verbeteren’ iets te lang duurt, laat Georogios duidelijk wel aan de twee broers weten wie zijn nonna achter het stuur zit. ‘Nog een keer zal ik het duidelijk maken’,  zegt hij wijs: ‘ ze is jullie tante en mijn nonna! Dus noem haar thia, alleen ik mag haar nonna noemen’

De Nonna in actie

Inwendig lach ik, maar probeer heel diplomatiek uit te leggen dat het toch totaal niet erg is dat de anderen mij ook nonna noemen, dat ik probeer om voor iedereen een goede tante/nonna te zijn, dat er voor mij geen echt verschil is. Nu, dat had ik totaal fout! Want een nonna is wettelijk ook voogd over het doopkind, tenzij de ouders dit anders hebben laten beschrijven, en dus voert Georgios aan dat ik hem gedoopt heb en dus zijn ‘geestelijke moeder’ ben,  maar ook zijn moeder wordt als er iets gebeurt met hun ouders, dan is Georgios mijn kind en dus ben ik dan zijn moeder en niet van de anderen, ik blijf ook dan hun tante!  Dus of ze nu wel goed begrijpen dat hun tante echt en alleen zijn nonna is! Eh, ga dat maar eens uitleggen! Nu weet Georgios niet dat er een afspraak is met mij en mijn zus en zwager, dat (God verhoede het!) als er iets men hun gebeurt, ik alle drie de kinderen zal verzorgen en dus blijven de kinderen bij elkaar, maar we gaan er niet vanuit dat dat ooit aan de hand zal zijn!

Het aankleden van het doopkindje

Aangekomen bij het klooster neem ik Angeliki even apart en vertel het verhaal. Op Griekse wijze slaat ze ‘dramatisch’ haar ogen ‘ten hemel’ en met driftige handgebaren legt ze uit dat dit nog niets was! ‘Je moest eens weten’ zegt ze. ‘Jij had toch je ‘bedenkingen’ om nonna te worden? Nou, jij mag het minst ‘aanwezig’ zijn, eh, na de nonnos van Dimitris, ze vechten dagelijks om je. En Georgios verdedigd zoals je weet al van kleins af aan zijn nonna’ ‘Dit was nog niets, ik zal een keer een opname maken, ze vechten letterlijk om hun nonna’. Een groter compliment hadden ze me niet kunnen geven, deze 3 rakkers! Nonna, thia, wat maakt het uit, liefde zit dus echt in de kwaliteit en niet in kwantiteit, het is een grote opluchting, ook na 12 jaar!

 

---

Schrijf je in en blijf op de hoogte

Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws over Griekenland en de Griekse Gids schrijf je in voor onze gratis digitale nieuwsbrief. Direct na het aanmelden ontvang je van ons een e-mail met een link om je inschrijving te bevestigen.

Disclaimer: Wij verzamelen zoveel mogelijk informatie om onze lezers te helpen. De Griekse Gids is niet verantwoordelijk voor beslissingen die u neemt op basis van bovenstaande informatie. Houd er rekening mee dat informatie snel (per dag en zelfs per uur) kan veranderen. Zodra er wijzigingen zijn passen wij dit zo snel mogelijk aan op deze website.

---