Anneke Kamerling: het verhaal over de mastiek op Chios

Tekst en foto's Anneke Kamerling

Er wordt mij vaak gevraagd welk van de vele Griekse eilanden nou toch het leukste/mooiste is. Daar moet ik het antwoord helaas schuldig op blijven, want ieder eiland is uniek, ze zijn onderling gewoon niet te vergelijken. Ik zal in deze blog met regelmaat een Griekse bestemming in het zonnetje zetten. Om scheve gezichten te voorkomen, doe ik dat in alfabetische volgorde. Deze maand: Chios
 

Mastiek van Chios

Volgens geleerden is Chios een Phoenicisch woord voor 'masticha', of mastiek. Het zou niet vreemd zijn, dat het eiland naar dit unieke product genoemd zou zijn, maar hierover is verder niets bekend.
 

Mastiekbomen

Op Chios staan ca. 4 miljoen mastiekboompjes, (Pistacia Lentiscus Variatio Chia). Deze laaggroeiende boompjes staan vooral op het zuidelijke deel van het eiland en worden daar gecultiveerd. Dit is niet zo verwonderlijk, omdat daar, en daar alleen, de mastiekhars kristalliseert. Nu komen we tot het mysterieuze aspect van de mastiek. De mastiekboom komt in veel zuidelijke landen voor, maar overal elders, behalve in Zuid-Chios blijft de mastiek vloeibaar en is daardoor niet bruikbaar voor productie. Men heeft geprobeerd de boompjes van Zuid-Chios naar het noorden van Chios, andere Griekse eilanden en zelfs naar Californië in de Verenigde Staten over te planten, maar zonder enig succes.

Dat de vulkanische grond van Zuid-Chios een oorzaak voor de kristallisatie zou zijn is uitgesloten. Zelfs boompjes, geplant in dezelfde grond, produceerden op andere plaatsen geen mastiektranen.

Gedurende de eeuwenlange geschiedenis heeft de mastiek een belangrijke rol gespeeld voor Chios. In de bijbel wordt vermeld, dat de drie wijzen uit het oosten, 'mirre', oftewel mastiek meebrachten voor het kindje Jezus. Deze mastiek kwam ongetwijfeld van Chios.

In de Byzantijnse tijd, ontstond het verhaal dat de Heilige Isidoros op Chios werd doodgetrapt, door aanhangers van keizer Decius. Zijn bloed vermengde zich met zijn tranen en de mastiekbomen die hier getuige van waren, wenen sindsdien nog altijd goudgele tranen. Op basis van dit verhaal zal de legende van de mastiek waarschijnlijk zijn ontstaan.

 

Mastiektranen

Onder de Genuezen kwam er een bloeiende handel in de mastiek op gang. Columbus heeft in zijn eerste reisverslag uitgebreid geschreven over de mastiekwinning op Chios. Maar de grootste afnemers waren toch wel de Turken, die het eiland later bezetten en de handel overnamen. De haremdames, die in de achterhoede waarschijnlijk meer in de melk te brokkelen hadden, dan wij vermoeden, konden het niet zonder de mastiek stellen. Ze waren dol op turks fruit en mastiek parfum.
 

Loukoumia / Turks fruit
 

Mastiekwinning gaat als volgt

In juli beginnen de Chioten de grond onder hun mastiekbomen schoon te maken, men strooit er fijn zand onder en krast in de stam van de boom om de mastiekstroom wat te helpen.
Vanaf half juli druppelt de mastiek vervolgens natuurzuiver uit de boom op de grond.
 

Mastiekwinning
 

Eind augustus wordt de oogst verzameld. Met de hand wordt alle, inmiddels gekristalliseerde mastiek geraapt, uitgezocht en meerdere malen gewassen, waarna het naar de mastiekcoöperatie gebracht wordt. Het zijn meest oudere mensen, die zich met dit tijdrovende werk bezighouden, de jongere mensen zien er weinig brood in.
Wanneer u in augustus in Mastichora door de dorpen wandelt, ziet u de mensen voor hun huizen zitten met op schoot een zeef, waarin alle mastiek nageplozen wordt.
 

Mastiek sorteren
 

Mastiek producten

Op het eiland vindt u kauwgom en snoepjes te koop en u kunt de mastiek-likeur eens proberen of proeven van de 'masticha tou koutaliou'. U krijgt dan een lepel gezoete mastiek in een glas water.
Daarna kunt u uw tanden poetsen met mastiek-tandpasta, mocht het niet baten, dan kunt u altijd nog bij uw tandarts terecht, die kan uw tanden vullen met vullingen van mastiek.
Ook wordt er wierook verkocht, gemaakt van mastiek.
 

Masticha shop
 

Tegenwoordig zijn er in de grotere Griekse plaatsen speciale mastiekwinkels. De mastiek wordt geëxporteerd naar verschillende landen voor de productie van verf, lijm, vernis voor schilderijen, hittebestendige lak voor de ruimtevaart, parfum, snoepgoed en medicijnen.
 

hèt CHIOS boekje

Uitgebreide informatie over de geschiedenis, bezienswaardigheden, cultuur en natuur van Chios vindt u in hèt CHIOS boekje. hèt CHIOS boekje zal zeker bijdragen om van uw verblijf op Chios een onvergetelijk succes te maken! Het is te bestellen via www.het-boekje.nl.

hèt-boekje.nl biedt de meest gedetailleerde reisgidsen over verschillende bestemmingen in Griekenland. Onder andere over de Griekse eilanden Andros, Chios, Karpathos, Kythira, Lesbos, Naxos, Samos, Santorini, Skyros en Tinos. Deze mooi geïllustreerde gidsen schenken uitgebreid aandacht aan geschiedenis en vele bezienswaardigheden, maar staan ook stil bij onderwerpen die meestal weinig of geen aandacht krijgen. De gidsen zijn zowel in gedrukte versie verkrijgbaar als als e-book.

 

Links

www.het-boekje.nl/chios.html        Chios reisgids

Meer weten over Chios?
Neem voor meer informatie gerust contact op via www.het-boekje.nl.

Meer artikelen van Anneke Kamerling
hèt-boekje.nl bestaat 25 jaar! »  
Anneke Kamerling over eiland Andros »
Wandelen op Andros »
Stedentip naar Athene »
Anneke Kamerling over eiland Chios »

 

---

Schrijf je in en blijf op de hoogte

Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws over Griekenland en de Griekse Gids schrijf je in voor onze gratis digitale nieuwsbrief. Direct na het aanmelden ontvang je van ons een e-mail met een link om je inschrijving te bevestigen.

Disclaimer: Wij verzamelen zoveel mogelijk informatie om onze lezers te helpen. De Griekse Gids is niet verantwoordelijk voor beslissingen die u neemt op basis van bovenstaande informatie. Houd er rekening mee dat informatie snel (per dag en zelfs per uur) kan veranderen. Zodra er wijzigingen zijn passen wij dit zo snel mogelijk aan op deze website.

---

Lees ook deze populaire artikelen

---